Η ΤΟΥΡΚΙΑ, ΤΟ STRATFOR ΚΑΙ Η GOLDMAN SACHS

Η ΤΟΥΡΚΙΑ, ΤΟ STRATFOR ΚΑΙ Η GOLDMAN SACHS

Από τον ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΚΟΥΡΟ

Αφορμή για το παρόν σημείωμα είναι οι «προφητείες των κατασκευαστών ιστορίας». Επί του προκειμένου, οι προφητείες μάς έρχονται από την αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, από το ίδρυμα Stratfor (Strategic Forecasting Inc.) του Τζορτζ Φρίντμαν (ενός ιδιωτικού ινστιτούτου πληροφοριών που ιδρύθηκε το 1996 στο Τέξας και έχει χαρακτηρισθεί ως «σκιώδης CΙΑ») και από την τετριμμένη πλέον στη ευρωπαϊκή κοινή γνώμη Goldman Sachs, που διαδραμάτισε κυρίαρχο ρόλο στην είσοδο της Ελλάδας στην ευρωζώνη και στη δεινή οικονομική κατάσταση που σήμερα έχει περιέλθει.
Πιο συγκεκριμένα, πριν από λίγους μήνες κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ από το Ινστιτούτο Stratfor ένα βιβλίο γεωπολιτικής προοπτικής, με τίτλο «The Next 100 Years» (Τα επόμενα 100 χρόνια), το οποίο υπογράφει ο Τζορτζ Φρίντμαν. Πρόκειται για ένα έργο «γεωπολιτικής», στο οποίο ο συγγραφέας επιχειρεί να παρουσιάσει την εξέλιξη της ανθρωπότητας μέσα από την ανάδειξη νέων παγκόσμιων δυνάμεων. Σύμφωνα με τον συγγραφέα, η Ελλάδα και η Κύπρος σταδιακά θα δορυφοροποιηθούν και θα απορροφηθούν, αφού προηγουμένως ακολουθήσουν το δρόμο της Φινλανδοποίησης, ανίκανες να αναχαιτίσουν την επεκτατική πολιτική της Άγκυρας. Η Τουρκία εμφανίζεται να μένει συνειδητά εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης και να ακολουθεί το δρόμο της ανάδειξής της σε περιφερειακή υπερδύναμη, εκμεταλλευόμενη τη γεωγραφική της θέση και οικοδομώντας παράλληλα ισχυρές ένοπλες δυνάμεις, οι οποίες αναπτύσσουν πυραύλους με πυρηνικές κεφαλές και δορυφόρους.
Το βιβλίο προχωρεί σε μια γεωπολιτική-γεωστρατηγική πρόβλεψη του μέλλοντος, βασιζόμενο σε αναλύσεις και στοιχεία (οικονομία, δημογραφία, περιβάλλον, εξοπλισμοί, τεχνολογία), καθώς και στις τάσεις που διαμορφώνονται σε παγκόσμια κλίμακα.
Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στο βιβλίο, η Τουρκία θα αναδειχθεί κατά τα επόμενα 40 χρόνια ως μία από τις τέσσερις ισχυρότερες περιφερειακές δυνάμεις του κόσμου, δημιουργώντας μια εκτενή σφαίρα γεωπολιτικής επιρροής και επεκτείνοντας τα σύνορά της. Σημειώνεται εδώ, ότι σήμερα η τουρκική οικονομία κατέχει τη 17η θέση παγκοσμίως και η γειτονική χώρα περιλαμβάνεται στην ομάδα των 20 πιο ισχυρών του πλανήτη (G-20).
Ο Φρίντμαν προβλέπει την αλματώδη οικονομική ανάπτυξη της Τουρκίας, η οποία θα καταστεί μία από τις 10 πλουσιότερες χώρες του πλανήτη. Η Τουρκία του 2050 θα έχει επωφεληθεί από την κατάρρευση της Ρωσικής Ομοσπονδίας, προσαρτώντας εδάφη στην περιοχή του Καυκάσου, ενώ θα αποτελεί την ηγεμονεύουσα δύναμη στον ισλαμικό κόσμο. Μάλιστα, θα έχει νικήσει στρατιωτικά τη Ρωσία σε πόλεμο το 2020, επεκτείνοντας την επιρροή της μέχρι τις ουκρανικές πεδιάδες και καταλαμβάνοντας περιοχές τις οποίες διατηρούσε τον 17ο αιώνα, επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Η Ελλάδα και η Κύπρος -σύμφωνα με την ανάλυση του Φρίντμαν- θα αποτελούν στόχο της νεο-οθωμανικής αυτοκρατορίας, η οποία θα συναγωνίζεται ευθέως τις ΗΠΑ και τις άλλες δυνάμεις της Ευρώπης.
Το σενάριο αυτό εκτιμά ότι η ισχυροποίηση της Τουρκίας στον οικονομικό και στρατιωτικό τομέα, σε συνδυασμό με τη δημογραφική ανάπτυξη, θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις επανεμφάνισης της οθωμανικής σφαίρας επιρροής, στην οποία σταδιακά θα ενταχθεί το σύνολο σχεδόν των παλαιών εδαφών με επίκεντρο τη Μέση Ανατολή. Ο Φρίντμαν θεωρεί ότι: Η Τουρκία αποτελεί πλατφόρμα σταθερότητας στο χάος της Μέσης Ανατολής.
Ο ρυθμός με τον οποίο η Τουρκία συγκλίνει προς τις ανεπτυγμένες οικονομίες, επιταχύνθηκε «εντυπωσιακά» την περίοδο 2002-2007, επιτυγχάνοντας μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης του πραγματικού κατά κεφαλήν ΑΕΠ 6,8%, υπερδιπλάσιο από αυτόν της δεκαετίας του 1990. Σε συνδυασμό με την πραγματική ανατίμηση της τουρκικής λίρας, κατέστησε την οικονομία της Τουρκίας ως την 17η μεγαλύτερη παγκοσμίως, σε όρους κατά κεφαλήν ΑΕΠ.
Έχοντας βρεθεί στο χείλος της χρεωκοπίας, η Τουρκία κατάφερε να περιορίσει μέσα σε λίγα χρόνια το δημόσιο χρέος στο 40% το 2008, από περίπου 71% το 2001.
Η οικονομία της δείχνει ότι μπορεί να επιτύχει εντυπωσιακές επιδόσεις μακροπρόθεσμα, ενώ μεταξύ των βασικότερων πλεονεκτημάτων της είναι ο πληθυσμός (αυξάνεται ταχέως με ρυθμό 1,3% ετησίως, ενώ ο μέσος όρος ηλικίας είναι τα 27 έτη), η στρατηγική γεωγραφική θέση της και το σχετικά ελκυστικό επιχειρηματικό περιβάλλον. Το μέσο ημερομίσθιο υπολογίζεται ότι είναι περί τα 38-40 δολάρια.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Goldman Sachs από το 2008, η Τουρκία έχει τη δυνατότητα να εξελιχθεί σε μια οικονομία 6 τρισ. δολαρίων έως το 2050, κάτι που θα την καταστήσει την τρίτη μεγαλύτερη της Ευρώπης.
Όλα αυτά δείχνουν ότι η Τουρκία έχει ξεφύγει σε σύγκριση με την Ελλάδα και τις άλλες βαλκανικές και μεσοασιατικές χώρες και έχει γίνει σημαντικά μεγαλύτερης τάξης μεγέθους οικονομικός παράγοντας.
Η Τουρκία, εάν συνεχίσει με τις σωστές πολιτικές, θα καταστεί η ένατη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο το 2050, σύμφωνα με έκθεση της Goldman Sachs, της κορυφαίας παγκοσμίως επενδυτικής τράπεζας, η οποία παρατηρεί ενδεικτικά ότι:
-Η τουρκική εταιρεία Vestel Electronics είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός τηλεοράσεων στην Ευρώπη, κατασκευάζοντας το ¼ της συνολικής παραγωγής όλων των συσκευών που κατασκευάζονται και πωλούνται στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
-Είναι 6η στον ευρωπαϊκό κλάδο κατασκευής αυτοκινήτων, 17η στον παγκόσμιο και συνεχώς μεγαλώνει το μερίδιό της.
Τώρα πάει να κάνει το αποφασιστικό άλμα και στον τομέα μεταφοράς και παράδοσης ενέργειας. Αυτό πραγματικά θα την απογειώσει σε άλλη τάξη οικονομικών μεγεθών.
Τα παραπάνω αποτελούν προβλέψεις ή προφητείες φαινομενικά ιδιωτικών αμερικανικών ιδρυμάτων που εκτελούν ασκήσεις επί χάρτου (ιδιαίτερα το ίδρυμα Stratfor είναι γνωστό στην Ελλάδα εδώ και χρόνια για διάφορες ασκήσεις επί χάρτου που έχει εκπονήσει και τρομοκρατεί κατά διαστήματα την ελληνική κοινή γνώμη). Τώρα μπήκε στον ίδιο χορό και η Goldman Sachs γνωστών οικονομικών και πολιτικών συμφερόντων και συντεταγμένη στην ιδεολογία περί «οικονομικών δολοφόνων», που με τόση κυνικότητα περιέγραψε ο Τζον Πέρκινς.

Η ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΟΥ ΝΕΟ-ΟΘΩΜΑΝΙΣΜΟΥ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ
Η πραγματικότητα, φυσικά, δεν είναι πολύ διαφορετική στις μέρες μας. Το όραμα του νεο-οθωμανισμού, με εμπροσθοφυλακή τον Ταγίπ Ερντογάν (που ομιλεί την ελληνικήν!), και ο ενσαρκωτής του, ο πολύς Νταβούτογλου, ως μέντορας, είναι υπαρκτά. Και οι δυο τους, εμπνευσμένοι πολιτικοί άνδρες, γνήσιοι κληρονόμοι της βυζαντινής πολιτικής ιδεολογίας, της βυζαντινής πολιτικής, του βυζαντινισμού εν γένει. Τέτοιας πάστας πολιτικούς άνδρες αναζητούμε (εις μάτην) στην Ελλάδα του 21ου αιώνα, για να δώσουν σάρκα και οστά στη νεοελληνική οντότητα.
Η πραγματικότητα όπως διαγράφεται τα τελευταία χρόνια, συνηγορεί υπέρ της πραγμάτωσης του νεο-οθωμανικού ονείρου. Η Τουρκία των Ερντογάν-Νταβούτογλου και των υπερατλαντικών υποστηρικτών τους (κυρίως από την πλευρά των Δημοκρατικών), έχει καταφέρει σημαντικές νίκες στο διεθνή στίβο:

- Συνομιλεί με άνεση με τον Ομπάμα και τους Πούτιν-Μεντβέντεφ.
- Την υπολογίζουν οι ευρωπαϊκές δυνάμεις, φροντίζοντας να αισθάνεται πάντα στα δόντια της το «ελληνικό ψαροκόκκαλο».
- Το Ιράν τη θεωρεί σημαντικό εταίρο και συνομιλητή στη δύσκολη εποχή που εκκολάπτεται.
- Έχει κηρύξει ανοιχτά τον πόλεμο στο Ισραήλ, προσπαθώντας να συσπειρώσει γύρω της τις μουσουλμανικές δυνάμεις της Ανατολής.
- Διεισδύει δυναμικά στα Βαλκάνια, χωρίς αντίπαλο στον ορίζοντα.

Τα αποτελέσματα της πολιτικής της Άγκυρας των τελευταίων ετών είναι ορατά ακόμα και στον πλέον αδαή παρατηρητή. Όσον αφορά στον ελλαδικό και τον βαλκανικό χώρο, είναι πασιφανή. Κατάφερε να επικυρώσει τις γκρίζες ζώνες στο Αιγαίο. Έχει οριστικοποιήσει εις βάρος μας τη συνεκμετάλλευση του Αιγαίου, διεκδικώντας μερίδιο και από τον κυπριακό θαλάσσιο χώρο. Είναι γνωστό ότι έχουν κατακυρωθεί τα ποσοστά επί της συνεκμετάλλευσης (20% στην Ελλάδα, 20% στην Τουρκία και 60% στην αμερικανική εταιρεία πετρελαίου που θα επιληφθεί). Έχει παγιώσει τις σχέσεις της με τα Σκόπια, καθιστώντας τα προτεκτοράτο της. Συνήψε σειρά στρατιωτικών συμφωνιών με την Αλβανία, με κορύφωση τον προ ημερών νόμο που ψηφίσθηκε στα Τίρανα για τον ελεύθερο ελλιμενισμό, αλλά και περιπολίες και ασκήσεις του τουρκικού στόλου στα αλβανικά χωρικά ύδατα. Η συμφωνία αυτή έρχεται σε συνέχεια ακύρωσης (κατόπιν τουρκικής πίεσης) της ελληνοαλβανικής συμφωνίας καθορισμού της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, για δήθεν νομικά ελαττώματα. Από την ελληνική πλευρά δεν υπήρξε η παραμικρή αντίδραση. Τι σόι εξωτερική πολιτική ασκούμε, ουδείς εχέφρων εντός του ελλαδικού κρατιδίου γνωρίζει ή αναγνωρίζει. Οι Τούρκοι δεν κρύβονται. Γνωρίζουν τι επιδιώκουν και δρουν μεθοδικά και με συνέπεια. Ο πολύς Νταβούτογλου στο βασικό του εγχειρίδιο («Στρατηγικό βάθος»), που περιγράφει τις τουρκικές επιδιώξεις, αναφέρει με σαφήνεια ότι «Η Τουρκία, για να γίνει μια πραγματική περιφερειακή δύναμη, είναι υποχρεωμένη να αυξήσει την πολιτική και οικονομική επιρροή στις θαλάσσιες αρτηρίες που εκτείνονται από το Αιγαίο ως την Αδριατική».
Η Βοσνία, ήδη από το βομβαρδισμό της Σερβίας, είχε ριχτεί στην τουρκική αγκάλη, ενώ η Σερβία δε θεωρεί την Ελλάδα σοβαρό σύμμαχο. Σε όλη την προσπάθεια που καταβάλλει η Τουρκία στην περιοχή των Βαλκανίων, θα πρέπει να καταμετρηθεί και η δύναμη των μουσουλμανικών μειονοτήτων που βλέπουν την Τουρκία ως τον μεγάλο προστάτη και η οποία επιδιώκει τη διαμόρφωση ενός νομικού πλαισίου που θα θέτει υπό τουρκική προστασία τις μουσουλμανικές (όρα εθνικές!) μειονότητες της γειτονιάς μας. Γι' αυτό το λόγο επιδιώκει διαρκώς την εξασφάλιση εγγυήσεων που θα της παρέχουν το δικαίωμα παρέμβασης στα ζητήματα μουσουλμανικών μειονοτήτων.

ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΕΙΝΑΙ ΔΥΣΚΟΛΟ
Η ισχυροποίηση της Τουρκίας στην περιοχή είναι δεδομένη. Δεν ωφελεί να εθελοτυφλούμε. Είναι αστείο να συζητάμε για το τι μέλλει γενέσθαι μετά από σαράντα χρόνια (2050). Και όσοι μιλούν, περισσότερο προφητολογούν, παρά σοβαρολογούν. Τα πράγματα είναι εξαιρετικά ρευστά στην περιοχή μας. Οι Αμερικανοί έχουν υιοθετήσει τις θεωρίες των Ρόμπερτ Καπλάν, Γκράχαμ Φούλερ και Πολ Κέννεντι, που υποστηρίζουν το νεο-οθωμανισμό, προπαγανδίζοντας τις προσπάθειες της παρούσας τουρκικής ηγεσίας με τον τύπο ενός λάϊτ ισλάμ, αλεβιδικού χαρακτήρα και δυναμική διείσδυσης προς κάθε κατεύθυνση. Γι' αυτό το λόγο ανέχονται τα παιχνίδια της Άγκυρας με τη Μόσχα, τους αγωγούς και τα πυρηνικά. Τα παιχνίδια αυτά, όμως, δεν είναι δυνατόν να μακροημερεύσουν. Οι Αμερικανοί επιθυμούν την Τουρκία ως δύναμη περιφερειακή, αλλά ελεγχόμενη. Κυρίως, τη χρειάζονται στο άμεσο μέλλον ως προγεφύρωμα κατά του Ιράν. Ως δόλωμα. Οι πρακτικές χειραφέτησης και αυτονομίας που μεταχειρίζεται η Τουρκία σήμερα, δεν μπορούν να έχουν δυναμική στο μέλλον. Όπως δεν μπορεί να έχει δυναμική η αντιπαλότητα Τουρκίας-Ισραήλ. Η Τουρκία τού σήμερα είναι ισχυρή. Αν συνεχίσει με τον ίδιο ρυθμό, θα πρέπει να μετριάσει την αλαζονεία της. Αν τα καταφέρει, θα επιβιώσει εν ισχύ μέχρι το 2050. Αν όχι, θα ετεροκαταστραφεί.
Η τωρινή συγκυρία για την Ελλάδα, με τους πολιτικούς ηγέτες που διαθέτει, είναι δυσμενέστατη. Έχει μεγάλη σημασία να κερδιθεί χρόνος, χωρίς να απολεσθεί έδαφος. Μοναδική ελπίδα, ότι οι μελλοντικές γεωπολιτικές ανακατατάξεις στον πλανητικό συσχετισμό δυνάμεων θα εξασθενίσουν το γεωπολιτικό δυναμικό της Τουρκίας και θα επιτρέψουν στην πατρίδα μας να πάρει μιαν ιστορική ανάσα. Αν όμως χάσει έδαφος στο προσεχές διάστημα (σύμφωνα με τον Παναγιώτη Κονδύλη), οι απώλειες θα είναι ανεπανόρθωτες και πιθανότατα μοιραίες.