Δευτέρα 25 Οκτωβρίου 2010

Ελλάδα, το ατυχές πειραματόζωο της ευρωζώνης

By Alan Beattie
Δημοσιεύθηκε εδώ Ελλάδα, το ατυχές πειραματόζωο της ευρωζώνης


Κατά τη δική μου άποψη, υπάρχουν ουσιαστικά τρεις λόγοι για να αποταθεί μια κυβέρνηση που βρίσκεται σε οικονομική κρίση στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Πρώτον, παίρνει φθηνά δάνεια. Τα επιτόκια για μια συμφωνία δανειοδότησης σε ετοιμότητα από το ΔΝΤ ξεκινούν σήμερα από το λογικό 1,26% για τα μικρά ποσά και φτάνουν μέχρι το πολύ δύο ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερα.

Δεύτερον, εισάγει την αξιοπιστία στη στρατηγική της «μάρκας» ΔΝΤ. Μπορεί να υπάρχουν γκρίνιες για τις «απαραίτητες συνθήκες» που συνοδεύουν τον δανεισμό, αλλά όταν μπαίνει το ταμείο στο παιχνίδι σπάνια ακολουθεί όργιο δημοσίων δαπανών.

Τρίτον, εξασφαλίζει μια πολύτιμη πολιτική ασπίδα στην αντιμετώπιση της λαϊκής οργής. Είναι ευκολότερο να μειώσει μια κυβέρνηση τις δημόσιες δαπάνες ή να αυξήσει τα επιτόκια ρίχνοντας τις ευθύνες στο ΔΝΤ, παρά να το κάνει αφ’ εαυτού της. Αν δεν θέλεις να γίνεις λαομίσητος, φέρνεις το ΔΝΤ να κάνει τη δουλειά σου. Το έχει κάνει πολλές φορές και είναι καλό σ’ αυτό.

Το μειονέκτημα στην προσφυγή στο ταμείο είναι, φυσικά, το στίγμα της παραδοχής ότι έχει χάσει τον έλεγχο. Το σοκ από την προσφυγή της Βρετανίας στο ΔΝΤ το 1976 σκιάζει τη βρετανική πολιτική σκηνή μέχρι σήμερα. 
 
 Είναι αξιοσημείωτο ότι ο τρόπος με τον οποίο οι αρχές της ευρωζώνης διαχειρίστηκαν την ελληνική κρίση δεν απέτρεψε το στίγμα της παρουσίας του ΔΝΤ, ενώ χαράμισε τα περισσότερα πλεονεκτήματα. Ο ατυχής αυτός συνδυασμός προέκυψε από την πεισματική επιμονή της ευρωζώνης να αναλάβει τα ηνία, παρά τη σκόρπια, για να μην πούμε μπουρδουκλωμένη, διαδικασία λήψης αποφάσεων.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο άρχισε να συζητά για την ελληνική διάσωση στα μέσα Φεβρουαρίου -πολύ αργά ήδη- και δεν την έχει ακόμη υπογράψει. Μέσα σε αυτό το διάστημα, ο κίνδυνος να χρεοκοπήσει η Ελλάδα έχει αυξηθεί αισθητά, με το yield στο 10ετές ελληνικό ομόλογο υψηλότερο κατά τρεις μονάδες.

Οι αγορές δεν μπορεί να νιώσουν ήσυχες με τέτοια οικονομική ηγεσία. Οι πολλαπλές ατελέσφορες συναντήσεις των υπουργών της Ευρώπης, οι δημόσιες διαμάχες για τις συνθήκες δανεισμού, οι διαμάχες για τον ρόλο του ΔΝΤ, οι αμφιβολίες για το αν ακόμη επιτρέπονται οι διασώσεις… Και μια περίεργη απόκλιση κάποια στιγμή σε συζητήσεις για τη δημιουργία Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου ολοκλήρωσε την εικόνα ενός πειράματος να μπουν σε κοπάδι οι γάτες. Οι καθυστερήσεις και η σύγχυση έκαναν πιθανότερη πια τη στάση πληρωμών και έσβησαν τα πλεονεκτήματα της εμπλοκής του ΔΝΤ.

Αφού το Ταμείο θα διαθέσει κάποια δάνεια, η Ελλάδα σίγουρα θα πάρει το στίγμα του ΔΝΤ. Αλλά, προφανώς για λόγους αξιοπρέπειας, η ευρωζώνη θέλει να δώσει το μεγαλύτερο μέρος του δανεισμού -σε υψηλότερο επιτόκιο από του ΔΝΤ- και να θέσει τους όρους.

Ακόμη και σήμερα, για την έγκριση του δανείου από κάθε μία από τις χώρες της ευρωζώνης θα πρέπει να περάσει μία εβδομάδα. Η αφοσίωση στις συνταγματικές αβρότητες είναι αξιοθαύμαστη, αλλά εδώ μιλάμε για μια κρίση χρεών στις πρωτεύουσες αγορές του 21ου αιώνα, δεν βρισκόμαστε στο Κογκρέσο ή στη Βιέννη.

Αν χρειάζεται να περάσουν τρεις μήνες για να αποφασιστεί κάτι στην ευρωζώνη, τότε η ευρωζώνη δεν θα έπρεπε να αναλαμβάνει οικονομικές διασώσεις. Το σπίτι έχει πάει φωτιά και η ευρωζώνη κάθεται απ’ έξω και συζητά πόσο συνταγματικό είναι να κληθεί η πυροσβεστική ή να ρίξει έναν κουβά νερό.

Ακόμη κι όταν ξεκινήσει το πρόγραμμα, πιθανόν θα παραμένει ασαφές ποιος κρατά τα ηνία της κατάστασης. Το ΔΝΤ έχει ξεκάθαρους κανόνες: δεν μπορεί να διανείμει χρήματα με εντολή της ευρωζώνης. Τι θα γίνει όμως αν το ταμείο και η ευρωζώνη δανείζουν κεφάλαια παράλληλα, πιθανόν με διαφορετικά προγράμματα και όρους, και ο ένας εγκρίνει τη διανομή και ο άλλος όχι; Το ΔΝΤ έχει εμπλακεί ξανά σε συγχρηματοδότηση διασώσεων με άλλους δωρητές, αλλά ήταν σαφές ότι το ταμείο βάζει τους κανόνες.

Αν όλα αυτά είναι χαοτικά, φανταστείτε πώς θα μπορούσε να αντιμετωπίσει η ευρωζώνη το, πιθανό πλέον, ενδεχόμενο της στάσης πληρωμών της Ελλάδας, δεδομένων μάλιστα των χρεών της σε γαλλικές και γερμανικές τράπεζες.

Ο λόγος της ύπαρξης του ΔΝΤ είναι να μετατρέπει μια κρίση δανεισμού, όσο είναι δυνατόν, σε τεχνοκρατική αντί για πολιτική επιχείρηση. Ίσως δεν έχει απαραίτητα την πιο ορθή στρατηγική κι έχει κατηγορηθεί στο παρελθόν ότι επέτρεψε σε πολιτικές δυνάμεις να επηρεάσουν τον δανεισμό του.

Αλλά σε ταχύτητα, τεχνική επάρκεια και ανοσία στη βραχυπρόθεσμη πολιτική παρέμβαση οπωσδήποτε κερδίζει την ευρωζώνη κατά κράτος… Δεν θα μπορούσε να βρεθεί χειρότερος τρόπος για να γίνει ο χειρισμός μιας διάσωσης.



ΠΗΓΗ: FT.com
Copyright The Financial Times Ltd. All rights reserved.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου